مدت زمان مطالعه: ۳ دقیقه

حمیدرضا قبادی مدرس مهارت‌های گفتگو در مصاحبه پیش رو از اهمیت گفتگو و مهارت‌های ارتباطی می‌گوید و از مسائل فرهنگی به عنوان چالشی بر سر راه آموختن این مهارت‌ها یاد می‌کند.

آقای قبادی شما به واسطه تدریس به مهارت‌آموزان کاریار، با کاریار و ایده‌ای که آن را شکل داده، آشنا هستید. نظر شما درباره این مجموعه چیست؟

با توجه به آشنایی‌ای که در این مدت با کاریار پیدا کرده‌ام، تمرکز کاریار بر ارتقا مهارت‌های فناوری اطلاعات نسل جوان با محوریت کاریابی است. این ایده از دو جهت بسیار ارزشمند است. از یک سو عصر اطلاعات تازه شروع شده و دنیا برای دیجیتال شدن نیازی روزافزون به کارشناسان بیشتر و بهتری دارد، به‌ویژه با پاندمی کرونا و موارد مشابه که به‌ عنوان شتاب‌دهنده عمل می‌کنند. از سویی دیگر، کاریار بدون حاشیه و زواید به‌طور متمرکز به ارتقاء مهارت‌های دانشجویان خود حسب نیاز بازار کار می‌پردازد. در هر صورت ایده‌ای است عالی که باید برای اجرای هرچه بهتر آن همواره تلاش و همدلی کرد.

آقای قبادی با توجه به اینکه در دوره مهارت‌های گفتگو مهارت‌آموزان از شهرهای مختلف با پیش‌زمینه‌های متفاوت و سنین مختلف شرکت کردند، آیا این‌ها چالشی بر سر راه دوره بود؟

حداقل در مشاهدات من طی این مدت، هیچ کدام از این موارد چالشی جدی برای ما نبود. عمده چالشی که ما با آن مواجهیم، مسائل فرهنگی است، مثلا فرهنگ سکوت و بی‌گفتگویی (حافظ: گفتگو آیین درویشی نبود، ورنه با تو ماجراها داشتیم)، ما برای اظهارنظر و ابراز کردن آن‌چه در دل، ذهن و فکر خود داریم، چندان راحت نیستیم و ارزش قائل نیستیم، ضمن این‌که از خودمان و احساسات‌مان نیز شناخت کافی نداریم و روش حمایت از افکارمان را هم نمی‌دانیم. چندان جویا و کنجکاو و پرسش‌گر نیستیم، ضمن این‌که بلد هم نیستیم چگونه کنجکاوی خودمان را دنبال کنیم، مفهوم احترام را به درستی نمی‌دانیم، کمتر به شنیدن و یادگیری علاقه داریم و بیشتر دنبال شنیده‌شدن هستیم، با تامل و صبوری بیگانه‌ایم و شتابان به دنبال پاسخ (پاسخ دادن و یا پاسخ شنیدن) و عمل‌گرایی هستیم، به جای مشاهده‌ی خالص، سرشار از قضاوتیم و غیره. اینها بعضی از مسائل فرهنگی هست که نیاز داریم روی آنها کار کنیم و البته با مطالعه‌ی یک کتاب یا حضور در یک دوره به‌ زودی برطرف نمی‌شود. یکی دیگر از چالش‌های مهم، هم‌زمانی دوره با امتحان‌های دانشجویان بود که سبب شد مهارت‌آموزان در برخی جلسات شرکت نکنند. باید توجه داشت که دوره‌های گفتگو به‌صورت خودخوان نیست و حضور فعال افراد در بحث‌ها و گفتگوهای دوره است که می‌تواند ایجاد ارزش کند.

با توجه به جلسات ارائه‌ای که مهارت‌جویان داشتند، به نظر می‌رسد که در زمینه مهارت‌های ارتباطی پیشرفت خوبی داشته‌اند، شما نتیجه این کلاس‌ها را چطور ارزیابی می‌کنید و چقدر فکر می‌کنید این مهارت‌ها می‌تواند به آنها در آینده کمک کند؟

مسلما انسان این امکان را دارد که دانش را مثل دانه‌ای در دل خودش بکارد، پرورش بدهد و تا اوج آسمان‌‌ها بالا ببرد. مثل داستان لوبیای سحرآمیز، ما باید این چنین دانه‌هایی را پیدا کنیم، کار هر بذری نیست. من هم مثل همه‌ی شما از این‌که پیشرفت دانشجوهای عزیزم را دیدم، خیلی خوشحال شدم. منتها راه دیالوگ طولانی است و نباید قانع نباشیم. باید غول‌های اخلاقی و رفتاری فردی و جمعی خودمان رو بشناسیم و از لایه‌های وجودی‌مان پایین بیندازیم. به قول مولوی، وقت خشم، … مرد کو؟! به‌عبارتی وقتی من خشمگین هستم، آیا باز هم می‌توانم گفتگو کننده خوبی باشم؟ می‌دانیم که برای اشتغال، توانمندسازی فنی و تخصصی لازم و ضروری است، ولی کافی نیست و نیازمند مهارت‌های نرم دیگری هم هست. تمرکز روی مسائل فنیِ صرف و بی‌توجهی یا کم‌توجهی به مهارت‌های انسانی، منجر به نتایج خوبی نمی‌شود و در بهترین حالت، ما را تبدیل به ماشین‌های پول‌سازی می‌کند که به‌طور قطع کافی نیست. ما اگر گفتگو و دیالوگ را از زندگی حذف کنیم، چیزی از زندگی جمعی ما باقی نمی‌ماند، ضمن این‌که ما حتی با خودمان و طبیعت هم به‌طور مستمر در حال گفتگو هستیم. زبان، ابزاری استبرای بیان تفکرات ما ولی وقتی اصول دیالوگ رو به‌کار بگیریم، امکان تفکر و یادگیری جمعی رو خواهیم داشت و تنها وقتی تفکر و یادگیری باشد، امکان موفقیت فردی و جمعی وجود دارد. همچنین باید توجه داشت که اصولا، تفکر ماهیتی جمعی دارد و نه فردی. من معتقدم اگر افراد می‌توانستند با هم گفتگوی موثری داشته باشند، بسیاری از وقایع سیاسی و تاریخی کشور ما به‌گونه دیگری رقم می‌خورد و تاریخ و جغرافیای دیگری داشتیم. برای مثال امیرکبیر که به‌حق برای ما یک قهرمان ملی هست، در متون هست که قدری تند مزاج بوده، در کنار این‌که معلم ناصرالدین شاه هم بوده، لذا با وی از موضع از بالا سخن می‌گفته و به‌اندازه مناسبی پاسخ‌گوی شاه نبوده و از طرفی ناصرالدین شاه هم نمی‌توانسته مسائل را با وی به قدر کفایت مطرح کند، لذا بی‌گفتگویی‌ها منجر به کدورت‌های پیاپی و در نتیجه زمینه‌ساز حذف امیرکبیر می‌شود. در مجموع، اگر ما بتوانیم مهارت‌های گفتگو را به‌کار بگیریم، آینده‌ی دیگری خواهیم ساخت. 

در پایان از تمامی اعضای موسسه‌ی کاریار که به این مهارت پایه توجه داشتند، و در کنار مهارت‌های فنی زمینه‌ساز ارائه این مهارت شدند، صمیمانه سپاسگزارم و به خود می‌بالم. امیدوارم این راه مستمر باشد و بتوان سهمی در توسعه ملی و پرورش این عزیزان داشت.