واژهی پلتفرم حالا تقریبا برای همهی ما آشناست. حتی ممکن است گاهی از این واژه استفاده کنیم بدون اینکه معنای دقیق آن را بدانیم. واقعیت این است که برای تعریف دقیق واژهی پلتفرم ابتدا باید مثالهای آن را بشناسیم و بعد به سراغ تعریف دقیق آن برویم.
اجازه دهید مفهوم پلتفرمها را با معرفی ِچند دستهبندی از آنها به شما توضیح دهیم:
برای پلتفرمهای پیامرسان میتوانیم به تلگرام و واتساپ اشاره کنیم. آمازون، ای بی و دیجی کالا، پلتفرمهای تجارت الکترونیک هستند، اسنپ و تپسی را میتوان به عنوان پلتفرمهای معاملهی خدمات دانست و یوتیوب یکی از پلتفرمهای انتشار محتواست.
حالا به درک بهتری از تعریف پلتفرمها میرسیم. چه ویژگیهای مشترکی بین این کسب و کارها میبینید؟
همان طور که میبینید همهی این مثالها، چند ویژگی مشترک دارند اما بارزترین شباهت آنها این است که انگار هر کدام به سکویی تبدیل شدهاند که گروههای مختلف در آن چیزی را ارائه میکنند.
شاید توجه به مفهوم لغوی پلتفرم، کار را آسانتر کند. واژهی پلتفرم در لغت به معنای سکو است. این واژه سالهای سال در این مفهوم به کار میرفت و امروزه در تجارت برای اشاره به کسب و کاری به کار میرود که مانند یک سکو، چیزی را در معرض دید دیگران قرار میدهد. توجه داشته باشید که وقتی به مفهوم سکو اشاره میکنیم، به ابزاری برای نمایش دادن اشاره میکنیم و خود سکو به تنهایی هیچ وقت دیده نمیشود.
در حوزهی تجارت، پلتفرمها هم حکم یک سکو را برای کسب و کار دارند. آنها چیزی را، از گروهی که میخواهند آن را نمایش دهند، به گروهی که میخواهند آن را ببینند نمایش میدهند.
آیا این تعریف برای توصیف پلتفرمها کافیست؟ قطعا نه. پلتفرمها ویژگیهای دیگری هم دارند که آنها را از سایر کسب و کارها متمایز میکند. به عنوان مثال میتوانیم بگوییم که پلتفرمها، تعامل گروههای دیگر را با یکدیگر تسهیل میکنند و کمک میکنند دو گروه از افراد با یکدیگر در ارتباط قرار بگیرند. ارزش پلتفرمها هم از طریق مبادله، تعامل یا تراکنش بین همین گروهها تامین میشود.
نکتهی دیگر اینکه طرفین این تعامل، همگی در خارج از پلتفرم قرار دارند و یک پلتفرم به تنهایی چیزی برای ارائه کردن ندارد. در واقع پلتفرم، زیرساختی برای ارتباط گروههای مختلف با هم فراهم میکند.
آخرین ویژگیای که در پلتفرمها شاهد آن هستیم، این است که آنها ظرفیت رشد بالایی دارند و از آنجایی که ورودیهای آنها به صورت تصاعدی افزایش مییابد، رشد درآمد آنها هم نمایی است.