آشنایی با هرم یادگیری بلوم

با کمی مطالعه در حوزه‌ی یادگیری و آموزش، قطعا به نام بنجامین بلوم برخورد می‌کنیم. بنجامین بلوم (Benjamin Bloom) روان‌شناس آمریکایی بود که به فعالیت‌هایش در حوزه‌ی آموزش و یادگیری شناخته می‌شود. در این مقاله به زندگی و فعالیت‌های این دانشمند برجسته نگاه می‌کنیم و مدل سطح یادگیری او را می‌شناسیم.

زندگینامه بنجامین بلوم

بنجامین بلوم بیش از هر چیز با روحیه‌ی تلاش‌گری و سخت‌کوشی خود در حوزه‌ی روان‌شناسی تربیتی شناخته می‌شود. همین تلاش‌های مستمر و پیگیری‌های او، نامش را در لیست نسل اول روان‌شناسان تجربی مثل ژان پیاژه، ویگوتسکی و هوارد گاردنر قرار داده است. 

بلوم در سال ۱۹۱۳ در پنسیلوانیای آمریکا به‌دنیا آمد. خانواده‌اش از مهاجران روس بودند و به سختی مخارج لازم برای زندگی را تأمین می‌کردند. او پس از فارغ‌التحصیلی در مقطع دکتری رشته‌ی آموزش (روان‌شناسی تربیتی) بر فعالیت‌های متنوعی تمرکز کرد. 

او در کنار تدریس در دانشگاه و کار پژوهشی، به سیاستمدارن کشورهای دیگر نیز مشاوره می‌داد. همکاری در راه‌اندازی «انجمن بین‌المللی بررسی روش‌های ارزیابی دستاوردهای آموزشی یا IEA» از جمله دیگر فعالیت‌های ارزنده‌ی بنجامین بلوم است. 

یکی از ویژگی‌های مهم در نگاه و شخصیت بنجامین بلوم، تاب‌آوری ابهام بود. او به دانشجویان خود می‌آموخت که در دنیای وسیع آموزش، سوالات زیادی هستند که ما پاسخ آن‌ها را نمی‌دانیم و برای پیشرفت در این دنیا باید بتوانیم این ندانستن را تحمل کنیم. بخش عمده‌ای از کلاس های بلوم با دانشجویانش به طرح پرسش‌های عمیق فلسفی می گذشت او تلاش می‌کرد بیش از هر چیز به دانشجویان خود، فکر کردن را بیاموزد. 

تاکسونومی بلوم (Bloom’s Taxonomy)

تاکسونومی بلوم که به هرم یادگیری بلوم نیز شناخته می‌شود یکی از شناخته‌شده‌ترین انواع طبقه‌بندی اهداف آموزشی در جهان است. کلمه‌ی تاکسونومی به معنای طبقه و دسته بندی است. از این اصطلاح در علوم مختلف و به‌ویژه علوم پایه استفاده می‌شود. بلوم از این روش برای طبقه‌بندی یادگیری و آموزش استفاده کرد و این تلاش او از این جهت منحصر به‌فرد بود. 

او معتقد بود همه‌ی آموزش‌ها و یادگیری‌های ما هم‌سطح نیستند. گاهی تنها یک اسم را حفظ می‌کنیم. گاهی، مفاهیمی که یادگرفته‌ایم را به دیگران آموزش می‌دهیم و یا ممکن است به جایگاه یک مشاور متخصص برسیم. 

بلوم در نظریه‌ی خود، یادگیری را به ۶ دسته تقسیم بندی کرد که هر یک از این دسته‌بندی ها پیش‌نیاز سطح بعدی است. 

او اولین بخش از نظریه‌ی یادگیری بلوم در سال ۱۹۵۶ در کتابی کوچک منتشر شد. او در سال‌های بعد نظریات خود را گسترش داد و چند جلد کتاب دیگر منتشر کرد. 

سطوح یادگیری از نظر بلوم از قرار زیر است:

۱) به یاد سپردن (حفظ کردن)

۲) فهمیدن

۳) به کار گرفتن

۴) تحلیل کردن

۵) ارزیابی و مقایسه

۶) ابداع کردن (خلق و آفرینش)